[Artykuł] Historia gier jRPG

konewko Elite Vip

Postów: 759 Pułkownik

Odznaki:

1559200685

Gatunek jRPG można określić jednym prostym zdaniem – nie jest on dla wszystkich. Z różnych powodów. Jednak czym tak naprawdę jest, skąd się wziął i dlaczego gracze z całego świata nie licząc Azji podchodzą do niego z pewną dozą niechęci? Z pewnością jest to spowodowane faktem, że Japonia jest uważana za kraj dziwny. Niekiedy można natrafić w sieci na artykuły traktujące o niecodziennych, japońskich obyczajach, które powodują wewnętrzne poczucie niepokoju.

Właściwie nie dziwię się wam, sam przez to przechodziłem, lecz na pomoc przybywa nikt inny jak Krzysztof Gonciarz, który ze stoickim spokojem opowiada masę ciekawostek na temat Kraju Kwitnącej Wiśni. Sama Japonia jest krajem pełnym tajemnic, w tym mrocznych, a z drugiej strony jest to przepiękne miejsce wypełnione po brzegi obcą kulturą, której my, Europejczycy, nie rozumiemy lub nie chcemy rozumieć. Wracając jednak do tematu – jRPG oznacza japońską grę fabularną, której historię postaram się wam przybliżyć w tekście.

Musimy cofnąć się do roku 1981, w którym niejaki Robert Woodhead zaprojektował grę Wizardry. Była to produkcja RPG utrzymana w konwencji westernu, która stała się olbrzymim hitem. Zaczęto tworzyć jej porty na japońskie komputery i konsole przenośne, a sam gatunek został bardzo ciepło przyjęty w Kraju Kwitnącej Wiśni. Tak ciepło, że zainspirowało to azjatyckich twórców do stworzenia czegoś własnego. Gdy Woodhead odwiedził Japonię, został niemal napadnięty przez fanów żądających autografu. Dzisiaj to może wydawać się codziennością, lecz niemal czterdzieści lat temu było to coś wręcz niespotykanego.

Kilka lat przed wydaniem Wizardry, zawiązana została firma pod nazwą Enix (dzisiejsze Square Enix), które trudniło się wówczas popularnymi visual-novelkami. Założyciel Yasuhiro Fukushima chciał jednak stworzyć coś ambitniejszego i amerykańskie, westernowe RPG miało w tym olbrzymi udział. Za protoplastę gatunku jRPG uważa się jednak produkcję Koei, Underground Exploration, produkcję, która była praktycznie niegrywalna i została szybko zapomniana.

Pod wpływem Wizardry zaczęły powstawać nowe gry kreśląc tym samym fenomen dzisiejszego gamingu. Spy Daisakusen od Pony Canyon oparte na serialu Mission: Impossible, The Dragon and Princess oraz pierwsza z bardziej kontrowersyjnych gier znana pod nazwą Danchizuma no Yuwaki (Seduction of the Condominium Wife), w której gracz sprzedawał prezerwatywy i podrywał 16-bitowe kobiety. Taki sam zabieg był stosowany już wcześniej w visual-novelkach i jest określany jako gry bishōjo. W związku z tym gatunki zaczęły mieszać się ze sobą i powstawało coraz to więcej konfiguracji, nieraz dziwnych i niepokojących.

W dodatku nasilił się trend do tworzenia hentai, co ogólnie można określić jako pornografię, lecz o tym może kiedy indziej. W tym czasie Enix poszukiwał ludzi do tworzenia gier. Po sukcesie kolejnej visual-novelki, The Portopia Serial Murder Case, zatrudnili Akirę Toriyamę, twórcę Dragon Balla oraz Koichi Sugiyamę, kompozytora muzycznego. Zaczęły sypać się pomysły na kolejny tytuł, lecz problemem nie do przejścia były zbyt wysokie ceny komputerów stacjonarnych, na które nie stać było wówczas społeczeństwo. Naprzeciw wyszedł słynny Famicon z legendarną konsolą, Nintendo Entertainment System, zwaną w skrócie NESem.

Była popularna wśród ludzi, a jej trzon stanowiły głównie dzieci. Jako że pomysł był na grę tekstową, trzeba było jakoś obejść problem kontrolera, który posiadał zaledwie kilka przycisków. Rozwiązanie było rewolucyjne. Zamiast kazać graczom ręcznie wpisywać komendy, dano im ich wybór. W takich okolicznościach powstała pierwsza odsłona serii Dragon Quest, którą można poniekąd uznać za sandboxa. Gracz otrzymał mapę, po której mógł się przemieszczać, poruszać w każdym kierunku i wykonywać questy w dowolnej niemal kolejności. Produkcja została wydana w 1986 roku i była znana w USA jako Dragon Warrior.

Do premiery Dragon Quest powstał również szereg innych gier na platformy PC-8001 oraz NES. W kwietniu 1983 Koei wydało Sword&Sorcery, które skupiało się na ratowaniu księżniczki i zabiciu czarnoksiężnika. Była to pierwsza produkcja określana mianem taktycznej gry fabularnej na świecie i symulacyjnego RPG w Japonii, która dała narodziny wielu innym gatunkom. Sword&Sorcery stawiało na rekrutowanie armii i zdobywanie kolejnych poziomów doświadczenia, które teraz jest widoczne niemal w każdym tytule, nie tylko stricte RPG. Kolejną ważną grą było Nobunaga’s Ambition, również od Koei, w której tym razem walka odbywała się turowo i na stałe wpisała się na kartach historii gatunku.

Rok 1983 w Japonii był bardzo ważny pod względem kształtowania rynku i dlatego też kolejny gigant, Nihon Falcom, wydało Panorama Toh na PC-88. Było to swoiste cRPG, którego akcja toczyła się na bezludnej wyspie. Idąc za ciosem, producent z Tachikawy rozpoczął prace nad trzema głównymi seriami: Dragon Slayer, Ys oraz The Legend of Heroes. Dwie ostatnie do dzisiaj są rozwijane, Europa cały czas czeka na premierę The Legend of Heroes: Trails of Cold Steel III, a na Nintendo Switch pojawiło się już Ys VIII: Lacrimosa of Dana. Patrząc z perspektywy czasu, można odnieść wrażenie, że te gry robione są siłę. Otóż nie można się bardziej pomylić.

Na horyzoncie pojawił się jednak godny rywal dla Koei i Nihon Falcom – Nintendo. Niegdyś producent kart do gier i zabawek, Nintendo weszło na rynek gier z wielkim przytupem wydając w 1986 roku pierwszą odsłonę The Legend of Zelda. Famicom nie tracił na zainteresowaniu, gdyż do 1994 zostało wydanych na niego ponad 200 gier różnych producentów (w tym Sony, Namco, Capcom, THQ, Koei, Atlus, Konami, Activision czy nawet Ubisoft i Electronic Arts), lecz Nintendo chciało czegoś nowego. Gra dała powiew świeżości i głównie dzięki niej Nintendo stało się bardziej rozpoznawalne.

The Legend of Zelda zrobiła co miała zrobić. Zarobiła krocie i otworzyła bramę, za którą znajdowała się droga do sławy. Na fali wznoszącego zainteresowania gatunkiem jRPG, został wydany Gameboy wraz z flagowym tytułem Super Mario Land, który odniósł miażdżący sukces. Seria o Zeldzie była kontynuowana i wydawana na kolejne to konsole Nintendo: SNES, Gameboy, Nintendo 64 i tak dalej aż do dzisiaj. Jednak w międzyczasie gigant z siedzibą w Kyoto wpadł na pomysł z kolejnym cyklem gier, której wtórowała manga oraz anime: Pokémon, fenomen nie tylko w Japonii, lecz również na całym świecie.

Produkcje, w których gracz wciela się w rolę trenera stworków, podróżuje po świecie i zdobywa odznaki, by móc zostać mistrzem. Infantylna i wręcz naiwna fabuła nie przeszkodziła, by pierwsze gry z serii, Pokémon Red, Pokémon Blue oraz Pokémon Green (wydane tylko w Japonii) świetnie sprzedały się. A działo się to wszystko na przełomie 1996-1999. Ostatnimi odsłonami serii są tytuły Pokémon Let's Go Pikachu oraz Pokemon Let's Go Eevee, które są spin-offami Pokémon Yellow i przygotowują nas na ósmą generację kieszonkowych stworków, których premiera odbędzie się jeszcze w tym roku. Gry Pokémon Shield oraz Pokémon Sword pojawią się tylko na konsolę Nintendo Switch.

Wróćmy jednak na chwilę do przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Są one na tyle istotne, że warto wspomnieć o kilku aspektach. Przenośne konsole zdominowały rynek, ale nie spowodowało to zaniku zainteresowania tworzenia gier na ówczesne pecety. PC-88, bo tak nazywał się niegdysiejszy PC, był w stanie renderować grafikę 3D, co przełożyło się na powstanie pierwszych tytułów RPG z widokiem z pierwszej lub trzeciej osoby. Idealnym przykładem jest WiBArm, w którym gracz kontroluje robota. Nie zabrakło również automapy, walk z bossami oraz ulepszania ekwipunku.

Gra ukazała się w 1987 roku w Japonii, a trzy lata później w USA. Z czasem zaczęły ukazywać się bardzo podobne produkcje, ale również takie, które coraz częściej korzystały z 3D, na przykład Star Cruiser z 1988 (Arsys Software), które otrzymało tytuł gry roku w japońskich magazynach POPCOM oraz Oh!X. Widok z góry lub side-scrolling jednak nadal były popularne i dały początek takim seriom jak Metroid, Exile czy Metal Gear, zapoczątkowane przez znanego wszystkim Hideo Kojimę w 1987 roku. Japonię zaczęła zalewać masa gier z różnych gatunków. Każdy chciał osiągnąć sukces, którego doznało Star Cruiser.

(Zaloguj się żeby zobaczyć filmy)

Okres 1990-1999 to przede wszystkim czas serii The Legend of Zelda, Dragon Quest, Megami Tensei, Ys, Final Fantasy, Fire Emblem oraz Pokémon. Nie można również zapomnieć o innych takich jak Mario, Mana oraz The Legend of Heroes. Pojawiło się wiele nowości w produkcjach takich jak dzielenie gier na rozdziały, dawkowanie fabuły, większa lub mniejsza liniowość, grafika 3D, systemy taktyczne i walki, silniki progresji postaci, stosunki między nimi, lepsza sztuczna inteligencja, wiele zakończeń gry czy rozwiązywanie zagadek w trakcie rozgrywki.

W 1993 roku powstał również pierwszy kooperacyjny tryb multiplayer, który został zaimplementowany w Secret of Mana, grze cRPG autorstwa Square. Pojawiły się również poważne tematy fabularne traktujące o śmierci, które zawitały między innymi w Final Fantasy VI. Rok 1995 zaowocował powstaniem legendarnego Chrono Trigger posiadającego nieliniowy gameplay, bardzo skomplikowaną fabułę, kilkanaście zakończeń, zadania poboczne i innowacyjny system walki. Posiadał również tryb New Game+. Chrono Trigger często jest uważane za najlepszą grę wszech czasów, a na tej liście znajdują się również The Legend of Zelda (Nintendo), Phantasy Star IV (Sega), Secret of Mana (Square), Final Fantasy (Square), Metal Gear Solid (Konami) czy nieśmiertelna Contra (Konami), która wraz z Wizardry stanowi początek gatunku jRPG.

Końcówka lat dziewięćdziesiątych dla gier jRPG to mały kryzys, ponieważ na rynku pojawiła się dwójka gigantów chcących zwojować rynek. Są nimi Sega (Sega Saturn) oraz Sony (PlayStation). Zyskując na popularności swoich konsol, doprowadziły do śmierci stacjonarnego wówczas PC-9801. Japońscy producenci musieli iść za trendem i podporządkować się, ale też nie rezygnowali z PC, bowiem pojawił się IBM z system operacyjnym Microsoft Windows 95. Większość uznała, że warto inwestować w rynek konsolowy i w tym momencie słowo exclusive nabrało większego znaczenia niż kiedykolwiek wcześniej.

Obecnie istnieje wiele serii, nie tylko japońskich, które pojawiają się tylko na daną platformę i ten trend ma powiązania z krachem, który nastąpił na przełomie wieków. Trudno dokładnie stwierdzić, dlaczego tak się stało, jednak niewątpliwy jest fakt, że jRPG z jakiegoś powodu woli konsole. Oczywiście na komputery stacjonarne przybywa portów starszych lub nowszych gier. Idealnymi przykładami mogą być Final Fantasy XV, Ys VIII: Lacrimosa of Dana, Ys: Memories of Celceta lub nowe części serii, które powstają bezpośrednio na konsole i komputery stacjonarne (przykładowo cykle Atelier, Neptunia, Tales of, Harvest Moon, Ni no Kuni, czy God Eater).

Po wielkim sukcesie konsol Sony i Nintendo, gamingowa japońszczyzna rozkwitła na dobre. Obecnie w ciągu jednego roku potrafi wyjść więcej jRPG niż gier wyścigowych, sportowych i symulatorów razem wziętych. Powstawały nowe koncepty i kierunki rozwoju. Zaczęto eksperymentować z gatunkami i dzięki temu powstały między innymi Inazuma Eleven (Level-5, 2008), łącząca elementy gry sportowej i RPG, Shin Megami Tensei: Devil Survivor (Atlus, 2009), będąca taktyczną grą fabularną i przygodówką w jednym, czy Infinite Space (PlatinumGames, 2009), która powstała na skutek złączenia strategii, symulatora i RPG.

Niektórzy poszli o krok dalej i zaczęli tworzyć tytuły z otwartymi światami (Xenoblade Chronicles, Nintendo) czy skomplikowaną, nieliniową fabułą, w której gracz może zmieniać losy historii w dwóch liniach czasowych (Radiant Historia, Atlus). Nie należy również zapomnieć o Pokémonach, które do tej pory doczekały się ponad dwudziestu części, niekiedy różniącymi się jedynie motywem przewodnim i występowaniem niektórych stworków. Game Freak pokusiło się również o crossover z Nobunagą tworząc Pokémon Conquest, grę strategiczną z elementami RPG.

Lata 2010-2018 można zaliczyć do jednych z najlepszych w historii. W tym czasie FromSoftware wydało trzy gry spod szyldu Dark Souls i uraczyło fanów tytułem BloodBorne, Capcom zaprezentował Dragon’s Dogma, Team Ninja zaszczyciło NioHem, Square Enix podarowało Final Fantasy XV i Dragon Quest XI: Echoes of an Elusive Age. Dodatkowo, całkiem niedawno, otrzymaliśmy również Sekiro. Nie można wręcz zapomnieć o NieR: Automata (PlatinumGames), Monster Hunter World (Capcom), Personie 5 (Atlus) lub Xenoblade Chronicles 2 (Nintendo). Tytuł Gry Roku w plebiscycie The Game Awards 2017 przyznany The Legend of Zelda: Breath of the Wild wyraźnie ostrzega, że Japonia potrafi robić gry i nie przestanie tego robić.

Być może pojawią się opinie, że wszystkie jRPG wyglądają prawie tak samo i różnią się tylko bohaterami, tudzież mechaniką i mapą. Jest to poniekąd prawda, ale nie należy się tym sugerować, bowiem każda z nich opowiada inną historię. Należy się wielki szacunek i uznanie, gdyż z pewnością w tym roku otrzymamy genialne Death Stranding z rąk samego Hideo Kojimy, które na pewno będzie posiadać elementy RPG. Nintendo zaś wypuści nowe gry z serii Pokémon - Shield oraz Sword, a Bandai Namco tajemnicze i soulsopodobne Code Vein.

Serii czy tytułów pojedynczych gier, które można zakwalifikować jako jRPG jest cała masa i nie starczyłoby dnia, by spisać je wszystkie. Jednak ważnym tematem, który należy poruszyć pisząc o historii gatunku, jest jego dostępność w Europie i cena produkcji. Większość studiów opracowuje gry i prowadzi dystrybucję od razu na cały świat, lecz znajdą się tacy, którzy w pierwszej kolejności wydają gry w Japonii z dostępnym tylko językiem japońskim.

Jest to dość spora bolączka, bowiem wiem po sobie, że jest kilka tytułów, które chciałbym ograć, a nie mogę. Nawet jeśli język nie jest komuś obcy, musi zamówić produkt i czekać trochę czasu aż nadleci z USA lub Japonii. Do tego dochodzą niebotyczne ceny, nieraz znacznie wyższe niż standardowe. Dodatkowo, nie spadają one tak szybko jak w przypadku amerykańskich czy europejskich wydawców. Cena jest mniej więcej stała i trzeba wydać te 250 zł lub szukać okazji. The Legend of Heroes: Trials of Cold Steel III, Dragon Quest XI: Echoes of an Elusive Age, Tokyo Xanadu Ex+, Yakuza 6: The Song of Life, to tylko kilka propozycji dla fanów gatunku, które zostały wydane w Kraju Kwitnącej Wiśni znacznie wcześniej niż gdziekolwiek indziej.

Japonia poniekąd zamyka się na resztę świata, izolując to co ma najlepsze, jeśli chodzi o gry. Niestety nie widać, by coś w tym kierunku zmieniło się. Trzeba zacisnąć zęby i cierpliwie czekać na europejską premierę. Ostatnie lata napawają optymizmem, a historia uczy nas, że najlepsze jeszcze przed nami. Tak jak ponad trzydzieści lat temu ukazała się pierwsza Zelda czy Final Fantasy, tak teraz znowu coś może zostać uznane za majstersztyk.

Na zakończenie zestawienie najciekawszych propozycji z gatunku jRPG, które każdy fan japońszczyzny powinien ograć. Pogrubione to tytuły „must have”.

Seria Dark Souls (2011, 2014, 2016)
Bloodborne (2015)
Final Fantasy XII: Zodiac Age (2017)
Final Fantasy XV (2016)
Final Fantasy VI (1994)
NieR: Automata (2017)
Dragon Quest V: Hand of the Heavenly Bride (2004)
Dragon Quest VIII: Journey of the Cursed King (2005)
Seria Dragon Quest Heroes (2015, 2016)
Dragon Quest Builders (2016)
Persona 5 (2017)
NioH (2017)
The Legend of Zelda: Breath of the Wild (2017)
The Legend of Zelda: A Link Between Worlds (2013)
Xenoblade Chronicles 2 (2017)
I Am Setsuna (2017)
Ni no Kuni 2: The Revenant Kingom (2018)
Monster Hunter: World (2018)
Chrono Trigger (1995)
Earthbound (1994)
Shin Megami Tensei: Persona 3 (2006)
Secret of Mana (1993, remake 2018)
Pokémon Red/Blue (1999)
Pokémon Gold/Silver (2001)
Pokémon Emerald (2005)
Pokémon Platinum (2008)
Pokémon X/Y (2013)
Etrian Odyssey (2007)
Yakuza 0 (2015)
Ys VIII: Lacrimosa of Dana (2017)
Fire Emblem: Awakening (2012)
Fire Emblem Warriors (2017)
Super Mario RPG: Legend of the Seven Stars (1996)
New Super Mario Bros. (2006)
Super Mario Galaxy (2007)
Super Mario Odyssey (2017)
The Legend of Heroes: Trials of Cold Steel II (2014)
Tales of Berseria (2016)
Tales of Zestiria (2015)
Tales of Symphonia (2014)
Kingdom Hearts HD 1.5 + 2.5 ReMIX (2017)
Kingdom Hearts HD 2.8: Final Chapter Prologue (2017)
Star Ocean: Integrity and Faithlessness (2016)
Disgaea 5: Alliance of Vengeance (2015)

6 Fajne!

5 odpowiedzi 9763 wyświetleń

pastor1985

Postów: 7 Nowicjusz

1579100389

O kolego a gdzie Chrono Cross i Vagrant Story???

3 Fajne!
konewko Elite Vip

Postów: 759 Pułkownik

Odznaki:

1579104548

Chrono Cross jako sequel Triggera w moim odczuciu nie był już wielkim przełomem mimo zdobytych ocen. O Vagrant Story faktycznie ani słowa, mój błąd.

2 Fajne!
realizator

Postów: 192 Bywalec

1579106551

Pokemony... ohhh... no świetny artykuł lepszy niż na ppe !

2 Fajne!
Konto usunięte

Postów: 122 Wygadany

Odznaki:

1579136800

Ja mam wrażenie @konewko , że nie znasz się na tym temacie, a w dodatku Twoje przemyślenia tworzą językowe potworki. Tekst wygląda jak kopia jakiegoś średniej jakości artykułu, lub słabo powiązane wątki wikipedii. Jako ktoś, kogo jRPG i konsole fascynują od niemal 30 lat, zauważyłem sporo baboli w tym tekście. Postanowiłem wylistować tylko te najbardziej mnie rażące. Zauważyłem też, że publikacja tego tekstu odbyła się wiele miesięcy temu, ale dzisiaj dopiero "udało mi się go przeczytać". Do dzieła:

"Naprzeciw wyszedł słynny Famicon z legendarną konsolą, Nintendo Entertainment System, zwaną w skrócie NESem."
Jeśli już to Famicom, który jest poniekąd bliźniakiem NESa. Nie Famicom wyszedł z konsolą, a Nintendo....

"Była popularna wśród ludzi"
Na pewno tylko wśród tego gatunku?

"The Legend of Zelda zrobiła co miała zrobić. Zarobiła krocie i otworzyła bramę, za którą znajdowała się droga do sławy. Na fali wznoszącego zainteresowania gatunkiem jRPG, został wydany Gameboy wraz z flagowym tytułem Super Mario Land, który odniósł miażdżący sukces"
Ani owa Zelda, ani owe Mario nie mają NIC wspólnego z jRPG. O czym ty mówisz?! Te zdania są okrutnie pozbawione sensu merytorycznego i ciągu przyczynowo-skutkowego

"W 1993 roku powstał również pierwszy kooperacyjny tryb multiplayer, który został zaimplementowany w Secret of Mana, grze cRPG autorstwa Square. "
Akurat seria Mana to niezły przykład jRPG, podczas gdy Ty piszesz, że to cRPG, który to jest zupełnie innym gatunkiem .

"(...)czy nieśmiertelna Contra (Konami), która wraz z Wizardry stanowi początek gatunku jRPG."
Mhm, contra jRPG.

"Końcówka lat dziewięćdziesiątych dla gier jRPG to mały kryzys (...) bowiem pojawił się IBM z system operacyjnym Microsoft Windows 95. "

Serio, w końcówce pojawił się Win95, a nie 98?

"Obecnie istnieje wiele serii, nie tylko japońskich, które pojawiają się tylko na daną platformę i ten trend ma powiązania z krachem, który nastąpił na przełomie wieków."A ja ci powiem, ze stuprocentową pewnością, że chodzi o prawa do marek, które kosztują. Wniosek taki, że chodzi wyłącznie o pieniądze.

"Obecnie w ciągu jednego roku potrafi wyjść więcej jRPG niż gier wyścigowych, sportowych i symulatorów razem wziętych."
może w alternatywnym świecie.....

No i na koniec Twoja lista jRPGów, na której m.in New Super Mario Bros., czy gry od From Software. Bóg niestety widzi i nie grzmi. A powinien. I to siarczyście.

1 Fajne!
konewko Elite Vip

Postów: 759 Pułkownik

Odznaki:

1579152179

@hajpero i to jest konstruktywna krytyka, której w internecie brak. Przyjąłem do wiadomości :) co do listy, jest ona subiektywna. Żadna lista czy topki nigdy nie będą dobre dla każdego. Zawsze coś w nich będzie nie tak. Materiały źródłowe zaręczam, że nie pochodzą z Wikipedii ;)

@realizator od ppe to na pewno lepsze, bo tam ze świecą szukać czegokolwiek co nie jest clickbaitem.

1 Fajne!